Montaigne leefde na de dood van zijn beste vriend Étienne de La Boétie met een diepe melancholie en eenzaamheid. Zijn innerlijke strijd draaide om hoe je zin en evenwicht vindt te midden van verlies, ziekte en de wispelturigheid van het leven. Hij was tegelijk een scepticus die besefte dat zekerheid onmogelijk is, en een zoeker naar rust en levensvreugde — vaak aarzelend balancerend tussen relativerende twijfel en het verlangen naar houvast.

Als Montaigne vandaag zou spreken, zou hij ons waarschijnlijk uitnodigen om minder te jagen naar zekerheid en succes, en meer tijd te nemen voor het onderzoeken van ons eigen leven. Hij zou zeggen dat in een wereld vol haast, drukte en digitale afleiding, het nog altijd waardevol is om in stilte bij jezelf te rade te gaan — zonder grootse systemen of eindeloze theorieën. Zijn boodschap zou zijn: “Maak van je eigen leven een boek, observeer je zwaktes en je grillen, en leer daar mild en speels mee om te gaan.”

Een memorabel moment is dat Montaigne zich na een carrière als jurist en politicus in 1571 terugtrok op zijn landgoed, waar hij in zijn bibliotheektoren de Essais begon te schrijven. Op de houten balken van die toren liet hij spreuken en citaten schilderen die hem inspireerden, alsof hij een dialoog voerde met de wijsheid van anderen terwijl hij zichzelf onderzocht. Dat beeld van een man die de wereld even de rug toekeert om in gesprek te gaan met zijn eigen gedachten en met de stemmen van het verleden, raakt omdat het laat zien hoe filosofie intiem en persoonlijk kan zijn.