Marcus Aurelius was keizer van een immens rijk, maar verlangde in wezen naar een leven van studie, reflectie en eenvoud. Zijn innerlijke strijd lag in de spanning tussen de rol die het lot hem gaf — heerser over miljoenen, voortdurend geconfronteerd met oorlogen, intriges en pestgolven — en zijn persoonlijke verlangen om gewoon filosoof te zijn. In zijn Meditaties hoor je die worsteling: de plicht om te handelen in de wereld, terwijl hij diep vanbinnen zocht naar kalmte en innerlijke orde.

In onze tijd zou Marcus Aurelius waarschijnlijk waarschuwen voor de constante afleiding en haast van het digitale leven. Hij zou zeggen dat we ons verliezen in zorgen over de toekomst en in eindeloze vergelijkingen met anderen, terwijl het enige wat we werkelijk hebben dit moment is en de manier waarop we er deugdzaam mee omgaan. In een wereld van sociale media, polarisatie en prestatiedruk zou hij benadrukken: “Keer terug naar jezelf, beoordeel wat in jouw macht ligt, en handel daarin rechtvaardig, eenvoudig en zonder opsmuk.”

Een memorabel moment is dat Marcus Aurelius tijdens de Marcomannenoorlogen (rond 172 n.Chr.) zijn Meditaties schreef, vaak in de veldtent, omringd door strijd, kou en onzekerheid. Terwijl hij als keizer beslissingen moest nemen over leven en dood, noteerde hij voor zichzelf woorden van kalmte, zelfbeheersing en aanvaarding. Het beeld van een machtige heerser die ’s nachts, bij kaarslicht, innerlijke notities schrijft om zichzelf te herinneren aan eenvoud en deugd, raakt omdat het laat zien hoe ook de machtigste mens een kwetsbaar zoekende ziel blijft.