Joep Dohmen
Joep Dohmen

Essentie in één zin

Joep Dohmen ziet levenskunst als de taak om je eigen leven bewust vorm te geven, niet door vrijblijvende zelfexpressie, maar door zelfonderzoek, oefening en het ontwikkelen van waarden die richting en samenhang bieden.

Innerlijke strijd

Dohmen heeft zijn denken ontwikkeld in het spanningsveld tussen vrijheid en richting. Enerzijds gelooft hij sterk in autonomie en zelfbeschikking, maar anderzijds ziet hij dat moderne mensen vaak verdwalen in eindeloze keuzemogelijkheden en oppervlakkige idealen. Zijn persoonlijke worsteling is hoe je levenskunst kunt vormgeven zonder dat het een modieus lifestyle-concept wordt, maar juist een serieuze, morele en existentiële weg. Daarbij zoekt hij voortdurend balans tussen inspiratie uit klassieke filosofen (zoals Socrates en de Stoïcijnen) en de praktische vragen van het moderne leven.

Wat zou deze denker vandaag zeggen?

In zijn recente werk Ieder voor zich? Pleidooi voor solidariteit (2022) stelt Dohmen dat de moderne nadruk op individuele vrijheid en zelfontplooiing tekortschiet in een tijd van klimaatcrisis, ongelijkheid en maatschappelijke polarisatie. Hij zou vandaag zeggen dat levenskunst niet alleen draait om persoonlijke zingeving, maar ook om het ontwikkelen van solidaire levenskunst: leren verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en voor de wereld waarin we samen leven.

Een moment dat raakt

Een memorabel moment is dat Dohmen in 2002 zijn intreerede hield als hoogleraar Wijsgerige en Praktische Ethiek aan de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht. In die rede (Over levenskunst) stelde hij dat filosofie niet alleen iets is voor academici, maar een praktische gids kan zijn voor iedereen die zoekt naar richting in een verwarrende tijd. Dat moment markeerde de start van zijn publieke rol als dé Nederlandse stem van levenskunst — waarmee hij filosofie dichter bij het dagelijks leven van mensen bracht.

In één oogopslag

Tijdloos citaat

"Levenskunst betekent dat je leert om zelf richting te geven aan je bestaan, in plaats van je te laten leven door de eisen van de maatschappij."

Levensgevoel

Een levensgevoel van bewuste vormgeving: het idee dat een goed leven niet toevallig ontstaat, maar een voortdurende oefening vraagt in zelfonderzoek, waarden kiezen en verantwoordelijkheid nemen voor jezelf én anderen.

Vraag aan jou

"Welke waarden wil jij bewust cultiveren om niet alleen je eigen leven richting te geven, maar ook bij te dragen aan de wereld van anderen?"

Ik kies deze vraag omdat Dohmen levenskunst koppelt aan verantwoordelijkheid: niet vrijblijvend ‘jezelf zijn’, maar actief kiezen welke waarden je leven dragen en hoe je die inzet in relaties, werk en samenleving.